اصول و تکنیک های ارتباط موثر با قرآن مجید

ماه رمضان با تمام بركت ها و فیوضات بی حد و حصرش به پایان رسید.

از اعمالی که در این ماه به آن بسیار سفارش شده، تلاوت قرآن کریم است.

ان شاءالله که با اتمام این ماه مبارک، بر تلاوت قرآن همت بیشتری داشته و روزی را بدون این کتاب الهی به اتمام نرسانیم.

ماه خدا به پایان رسید ... ماهی كه بندگان خدا برای رسیدن به آن لحظه شماری می كردند و وقتی خطبه های پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) را مبنی بر ورود این ماه با گوش جان می شنیدند، جسم و جان آنان حیاتی دوباره می گرفت.

ماهی كه عظمت آن به نزول قرآن مجید است و تنها ماهی است كه در قرآن مجید از آن به صراحت نام برده شده است.

ماهی سرشار از فرصت های طلایی برای خدایی شدن، فرصت هایی طلایی كه اگر از آنها استفاده نکرده باشیم، کوله باری از غم و غصه ما را همراهی می کنند چرا كه مولای متقیان امیرالمومنین علی علیه السلام فرمودند:

« اذا أمکنک الفرصه فانتهزها فان اضاعه الفرصه غصه: اگر فرصتی برایت پیش آمد، به سرعت از آن بهره بگیر؛ چرا که از دست دادن فرصت ها اندوه، در پی خواهد داشت.» [غررالحكم:ح4124]

و به همین جهت یكی از بهترین نام هایی را كه می توان برای این ماه انتخاب كرد، ماه فرصت هاست.

فرصت خوبی بود ... فرصت خلوت کردن با خود ... خلوت کردن با خدا ... درد و دل کردن ... مناجات کردن ... و در یک کلام آشتی کردن با خدای مهربان .

یكی از ویژگی های مهمی كه رسول خدا صلی الله و علیه وآله برای این ماه ذكر كردند، فرصتی برای آشتی دوباره با قرآن مجید است، كتابی كه در طول سال در طاقچه خانه گرد و غبار مظلومیت بر آن می نشیند و ماه رمضان فرصتی دوباره برای انس و آشتی با آن است و به همین جهت رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمایند:

«وَ مَنْ تَلَا فِیهِ آیَةً مِنَ الْقُرْآنِ كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِی غَیْرِهِ مِنَ الشُّهُورِ: و هر كس كه در این ماه یك آیه از قرآن تلاوت كند، ثواب كسی را دارد كه در ماه های دیگر قرآن را ختم كرده باشد.» [خطبه شعبانیه]

و خوشا به حال كسانی كه در این مهمانی، موفق به ختم قرآن مجید شده اند.

نکته ای که از باب تذکر اول به خودم بعد به دوستان عزیزم دارم این است که حواسمان باشد تلاوت قرآن را منوط به روزهای ماه رمضان ندانیم، قرآن را وارد برنامه های روزانه ی خودمان بکنیم به طوری که روزی بدون تلاوت آیات این کلام الله نور طی نشود.

اگر فرصتی برایت پیش آمد، به سرعت از آن بهره بگیر؛ چرا که از دست دادن فرصت ها اندوه، در پی خواهد داشت

در اینجا یك معادله و برنامه ریزی بسیار ساده را برای شما همراهان گرامی بیان می كنیم تا به راحتی بتوانیم همان طور که توفیق تلاوت و ختم قرآن را در ماه رمضان داشته ایم، در طول سال هم از آن بهره مند باشیم...

معادله:

قرآن 600 صفحه است (به علاوه 4 صفحه از سوره های كوچك)

اگر عدد 600 را بر 30 روز تقسیم كنیم، سهم هر روز 20 صفحه می شود.

حال اگر عدد بیست را بر نمازهای پنج گانه تقسیم كنیم برای هر وعده نماز تنها 4 صفحه اختصاص پیدا می كند و با این معادله ساده اگر تنها بعد از هر نماز 4 صفحه از این كتاب الهی را تلاوت كنیم می توانیم در هر ماه یك ختم كامل قرآن مجید داشته باشیم.و چه زیبا می شود آن سالی که هر ماهش قرآنی ختم می شود ...

اما در ارتباط با انس با قرآن مجید و تلاوت آیات الهی، از آیات و روایات اسلامی نكات مهمی استفاده می شود كه با به كار گیری این نكات می توانیم از بركت های آن استفاده بیشتری ببریم و تأثیرات مادی و معنوی آن را در زندگی كاملاً احساس كنیم.

نكته اول: یكی از الفاظ مهمی كه در آیات الهی برای خواندن و ارتباط با قرآن مجید بیان شده است لغت تلاوت است كه 63 مرتبه در آیات متعدد تكرار شده است، آیاتی چون:

«لَیْسُوا سَواءً مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ أُمَّةٌ قائِمَةٌ یَتْلُونَ آیاتِ اللَّهِ آناءَ اللَّیْلِ وَ هُمْ یَسْجُدُونَ: [ولى همه آنان‏] یكسان نیستند. از میان اهل كتاب، گروهى درستكردارند كه آیات الهى را در دل شب مى‏ خوانند و سر به سجده مى ‏نهند» [آل‏ عمران :113]

اینكه منظور از تلاوت چیست، علامه طباطبایی در تفسیر المیزان روایتی را از وجود مبارك امام صادق علیه السلام نقل می كنند كه هشت نكته مهم را در این باره بیان می كند:

«1- ترتیل آیات. 2- تفقّه در آیات. 3- عمل به آیات. 4- امید به وعده ‏ها. 5 - ترس از وعید ها. 6- عبرت از داستان‏ها. 7- انجام اوامر الهى. 8 - ترك نواهى

در پایان حضرت می فرماید: حقّ تلاوت تنها حفظ آیات، درس حروف، قرائت و تجوید نیست.»[كافى، ج 1 ص 215]

حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها : «سه چیز از دنیای شما محبوب من گشته است: تلاوت كتاب خدا، نگاه به صورت رسول خدا (صلی الله علیه وآله و سلم) و انفاق در راه خدا»

همچنین رسول خدا صلی الله و علیه وآله در خطبه شعبانیه در ارتباط با انس قرآن مجید لغت تلاوت را به كار برده اند. در این جا این سوال مهم مطرح می شود كه منظور از تلاوت قرآن چیست؟ آیا به مطالعه سریع قرآن آن هم بدون توجه به معانی و نكات و توصیه هایی كه در آن مطرح شده است نیز می توان تلاوت قرآن گفت؟

برای پاسخ به این سوال مهم یك روایت شنیدنی از حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها نقل شده است كه به خوبی هر چه تمام تر روش ارتباط با قرآن مجید را به ما می آموزد، ایشان در روایتی گهربار می فرمایند:

«حُبّب اِلَیَّ مِنْ دنیاكُم ثلاثُ: تلاوة كتاب الله والنّظر فی وجه رسول الله والانفاق فی سبیل الله: «سه چیز از دنیای شما محبوب من گشته است: تلاوت كتاب خدا، نگاه به صورت رسول خدا (صلی الله علیه وآله و سلم) و انفاق در راه خدا».[ وقایع الایام- ص 295]

اولین چیزی که محبوب حضرت زهرا سلام الله علیها است تلاوت كتاب خداست، اما منظور از تلاوت چیست؟

همانطور كه بیان شد و از روایات نیز استفاده می شود، می توان سه ركن اساسی و مهم برای تلاوت قرآن مجید ذكر كرد:

1- قرائت قرآن مجید

2- فهم قرآن مجید

3- عمل به قرآن مجید

امید است كه این سه ركن اساسی را (قرائت، فهم، عمل) را رعایت كنیم تا هر چه بیشتر از بركات انس با كتاب خدا بهره مند شویم، چرا كه با این سه بعد مهم است كه تاثیرات شگرف این ارتباط در جامعه هویدا می شود و جامعه اسلامی به سوی پیشرفت و تعالی در ابعاد مختلف حركت می كند.